ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ అవసరం ఏమిటి ?

స్మాల్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్ (ఎస్‌ఎస్‌ఎల్‌వి) భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) నిర్మించిన  చిన్న ఉపగ్రహ ప్రయోగ వాహనం.

గిరాకీకి అనుగుణంగా భూ సమీప కక్ష్యకి 500 కిలోల వరకు ఉపగ్రహాలను ప్రయోగించడానికి ఇస్రో ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ రాకెట్ ని రూపొందించింది.  తక్కువ ఖర్చుతో బహుళ ఉపగ్రహాలను ప్రయోగించే సౌలభ్యం, కనీస అవసర ప్రయోగ మౌళిక వసతులతో, గిరాకీకి అనుగుణంగా తక్కువ వ్యవధిలో ప్రయోగానికి సిద్ధం చేసే వీలు, వంటి వివిధ ప్రయోజనాలే  ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ ప్రత్యేకతలు. 

వివిధ దేశాలు పోటీబడుతున్న బహుళ-బిలియన్ డాలర్ల అంతరిక్ష వాణిజ్యంలో, తక్కువ ఖర్చుతో ఉపగ్రహాలను భూ సమీప కక్ష్యలోకి పంపటంలో భారతదేశానికి మంచి గిరాకీని చేకూర్చటంలో ఈ రాకెట్ సహాయపడుతుంది.

 

ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ, దాని వివిధ దశలు :

ప్రధానంగా ఇది  మూడు దశల రాకెట్.   మూడు దశలూ ఘన ఇంధనం పైనే  పనిచేస్తాయి. వీటికి తోడు, అదనంగా ద్రవ ఇంధన ఆధారిత వెలాసిటీ ట్రిమ్మింగ్ మాడ్యూల్ (వి.టి.ఎం) టెర్మినల్ దశ రాకెట్ పై భాగాన ఉంటుంది.   దీని బరువు దాదాపు 120 టన్నులు,  పొడవు 34 మీటర్లు , చుట్టు కొలత 2 మీటర్లు.  

తొలి దశ బరువు  87 టన్నులు ఉండగా,  రెండు, మూడు దశల బరువు 7.7 టన్నులు మరియు 4.5 టన్నులు.  వెలాసిటీ ట్రిమ్మింగ్ మాడ్యూల్ (వి.టి,ఎం) టెర్మినల్ దశ ఉపగ్రహాలను నిర్ణీత కక్ష్యలోకి  చేరుస్తుంది.  

మొదటిది దశ మోటార్  2,496 కిలో న్యూటన్ల  తోపుడు శక్తిని (Thrust)  ఇవ్వగా, రెండవ దశ,  మూడవ దశ మోటార్లు,  234.2 కిలో న్యూటన్ల మరియు  కిలో న్యూటన్ల  తోపుడు శక్తిని (Thrust) సమకూరుస్తాయి. 

రోల్, పిచ్ మరియు యా కంట్రోల్ కోసం ఎనిమిది 50 న్యూటన్ల  ద్రవ ఇంధన ఇంజన్లు,  వేగం పెంపొందించటానికి మరో ఎనిమిది 50 న్యూటన్ల  ద్రవ ఇంధన ఇంజన్లు వి.టి.ఎం లో అమర్చబడ్డాయి.  

ఈ రాకెట్ చిన్న, సూక్ష్మ లేదా నానో ఉపగ్రహాలను (10 నుండి 500 కిలోలు) 500 కి.మీ ప్లానార్ కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెట్టగలదు.

ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ తొలి ప్రయోగం విఫలం 

అనేక సంవత్సరాల అభివృద్ధి తర్వాత, ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ యొక్క తొలిప్రయోగం  ( ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ-డి 1) మైక్రో రిమోట్ సెన్సింగ్ ఉపగ్రహం (EOS-02) మరియు మరొక ఉపగ్రహంతో , ఆగస్టు 7, 2022 ఉదయం 9.18 గంటలకు మొదటి లాంచ్ ప్యాడ్ నుండి జరిగింది. కానీ ఈ ప్రయోగం కొన్ని సాంకేతిక కారణాల వల్ల విఫలం చెందింది. 

ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ-డి-2  ప్రయోగ విజయం 

ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ యొక్క రెండవ ప్రయోగం (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీడి-2) శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ స్పేస్ సెంటర్ (SDSC) షార్‌లోని మొదటి ప్రయోగ వేదిక  నుండి ఫిబ్రవరి 10న ఉదయం 9:18 గంటలకు జరిగింది. ఈ రాకెట్  ద్వారా  ఈఓఎస్-07 ఉపగ్రహంతో పాటు  అమెరికాకు చెందిన జానూస్-1 మరియూ భారత దేశ పాఠశాల  విద్యార్ధులు రూపొందించిన ఆజాదిశాట్-2 సూక్ష్మ ఉపగ్రహాలను (మూడింటి బరువు 334 కిలోలు),  450-కిమీ దూరంలో భూ సమీప వృత్తాకార కక్ష్యలోకి పంపడంలో భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) ఘన విజయం సాధించింది.  నింగికెగసిన 15 నిమిషాల తరువాత, నిర్ణీత వ్యవధిలో,  నిర్ణీత క్రమంలో  మూడు ఉపగ్రహాలను ఒకదాని తరువాత మరొకటిగా కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెట్టింది. ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ  తొలి  ప్రయోగం విఫలమైన నేపధ్యంలో, ఈ ప్రయోగం ప్రాముఖ్యత సంతరించుకుంది.   

500 కిలోల వరకు  బరువున్న ఉపగ్రహాలను 'లాంచ్-ఆన్-డిమాండ్' ప్రాతిపదికన  భూ సమీప వృత్తాకార కక్ష్యలోకి  ప్రయోగించేందుకై రూపొందింపబడిన ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ ప్రయోగ విజయంతో వాణిజ్య ప్రయోగాల పరంపరలో ఇస్రో ఒక పెద్ద ముందడుగు వేసింది. 

ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ-డి-2 ప్రయోగం జయప్రదం

 చిన్న తరహా వాణిజ్య ప్రయోగాలను తక్కువ ఖర్చుతో నిర్వహించేందుకు వీలు 

ఫిబ్రవరి 10న ఉదయం 9:18 గంటలకు ప్రయోగించిన స్మాల్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్-డి-2 (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీడి-2) రాకెట్  ద్వారా  ఈఓఎస్-07 ఉపగ్రహంతో పాటు  అమెరికాకు చెందిన జానూస్-1 మరియూ భారత దేశ పాఠశాల  విద్యార్ధులు రూపొందించిన ఆజాదిశాట్-2 సూక్ష్మ ఉపగ్రహాలను (మూడింటి బరువు 334 కిలోలు),  450-కిమీ దూరంలో భూ సమీప వృత్తాకార కక్ష్యలోకి పంపడంలో భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) ఘన విజయం సాధించింది.  నింగికెగసిన 15 నిమిషాల తరువాత, నిర్ణీత వ్యవధిలో,  నిర్ణీత క్రమంలో  మూడు ఉపగ్రహాలను ఒకదాని తరువాత మరొకటిగా కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెట్టింది. ఇది ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ యొక్క రెండవ ప్రయోగం. ఈ ప్రయోగం శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ స్పేస్ సెంటర్ (SDSC) షార్‌లోని మొదటి ప్రయోగ వేదిక  నుండి నిర్వహించబడింది. గత సంవత్సరం ఆగస్టు 7న జరిగిన ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ యొక్క తొలి  ప్రయోగం విఫలమైన నేపధ్యంలో, ఈ ప్రయోగం ప్రాముఖ్యత సంతరించుకుంది.   

500 కిలోల వరకు  బరువున్న ఉపగ్రహాలను 'లాంచ్-ఆన్-డిమాండ్' ప్రాతిపదికన  భూ సమీప వృత్తాకార కక్ష్యలోకి  ప్రయోగించేందుకై ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ ని రూపొందించారు.  ఈ ప్రయోగ విజయంతో వాణిజ్య ప్రయోగాల పరంపరలో ఇస్రో ఒక పెద్ద ముందడుగు వేసింది. 

భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) యొక్క స్మాల్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్ (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ), చిన్న, అతి చిన్న (సూక్ష్మ  లేదా నానో) ఉపగ్రహాల వాణిజ్య ప్రయోగ అవసరాలకు అనుగుణంగా , తక్కువ ఖర్చుతో   పారిశ్రామిక రంగం ఉత్పత్తి చేసే విధంగా రూపొందించబడింది. ఘన ఇంధనంపై పనిచేసే మూడు దశలను, ద్రవ ఇంధనంతో  పనిచేసే వెలాసిటీ ట్రిమ్మింగ్ మాడ్యూల్ (వీ.టీ.ఎం)  ను టెర్మినల్ దశను ఈ రాకెట్ కలిగి ఉన్నది.   2మీ వ్యాసం మరియు 34మీ పొడవు, సుమారు 120 టన్నుల బరువును గలిగిన  ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ, 500 కే.జీ ల బరువున్న  ఉపగ్రహాన్ని శ్రీహరికోటనుండి  నుండి 500 కి.మీ దూరంలో ప్లానార్ కక్ష్యలోకి ప్రయోగించగలదు.  తక్కువ ఖర్చుతో బహుళ ఉపగ్రహాలను ప్రయోగించే సౌలభ్యం, కనీస ప్రయోగ మౌళిక వసతులతో గిరాకీకి అనుగుణంగా తక్కువ వ్యవధిలో ప్రయోగానికి సిద్ధం చేసే వీలు వంటి  వివిధ ప్రయోజనాలే  ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ ప్రత్యేకతలు. 

ఈఓఎస్-07 ఉపగ్రహం బరువు 156.3 కిలోలు. దీనిని ఇస్రో రూపొందించి,  దీనిలో  ఎం.ఎం.-వేవ్ హ్యూమిడిటీ సౌండర్ మరియు స్పెక్ట్రమ్ మానిటరింగ్ పేలోడ్ ఉన్నాయి.

జానస్-1 ఉపగ్రహం బరువు 10.2 కిలోలు. దీన్ని అమెరికాకు చెందిన ఆంటారిస్ సంస్థ తయారు చేసింది.   ఇది  ఆంటారిస్ సాఫ్ట్‌వేర్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌పై ఆధారపడిన సాంకేతికతతో పని  చేసే  స్మార్ట్ సూక్ష్మ ఉపగ్రహం.

8.7-కిలోల బరువున్న ఆజాదీశాట్-2 సూక్ష్మ. ఉపగ్రహన్ని, భారతదేశంలోని  వివిధ ప్రాంతాలకు చెందిన 750 మంది బాలికలు,  చెన్నైలోని స్పేస్ కిడ్జ్ ఇండియా సంస్థ  మార్గనిర్దేశంలో  సంయుక్త రూపొందించారు.  ఇది  ఔత్సాహిక రేడియో కమ్యూనికేషన్, మరియూ అంతరిక్షంలో రేడియేషన్ స్థాయిలను కొలవడం వంటి  పనులను లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ రెండవ ప్రయోగం ఫిబ్రవరి 10న జరపడానికి ముమ్మర సన్నాహాలు

భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) యొక్క స్మాల్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్ (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ), చిన్న, అతి చిన్న (సూక్ష్మ  లేదా నానో) ఉపగ్రహాల వాణిజ్య ప్రయోగ అవసరాలకు అనుగుణంగా , తక్కువ ఖర్చుతో   పారిశ్రామిక రంగం ఉత్పత్తి చేసే విధంగా రూపొందించబడింది. ఘన ఇంధనంపై పనిచేసే మూడు దశలను, ద్రవ ఇంధనంతో  పనిచేసే వెలాసిటీ ట్రిమ్మింగ్ మాడ్యూల్ (వీ.టీ.ఎం)  ను టెర్మినల్ దశను ఈ రాకెట్ కలిగి ఉన్నది.   2మీ వ్యాసం మరియు 34మీ పొడవు, సుమారు 120 టన్నుల బరువును గలిగిన  ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ, 500 కే.జీ ల బరువున్న  ఉపగ్రహాన్ని శ్రీహరికోటనుండి  నుండి 500 కి.మీ దూరంలో ప్లానార్ కక్ష్యలోకి ప్రయోగించగలదు.  తక్కువ ఖర్చుతో బహుళ ఉపగ్రహాలను ప్రయోగించే సౌలభ్యం, కనీస ప్రయోగ మౌళిక వసతులతో గిరాకీకి  అనుగుణంగా తక్కువ వ్యవధిలో ప్రయోగానికి సిద్ధం చేసే వీలు వంటి  వివిధ ప్రయోజనాలే  ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ ప్రత్యేకతలు. 

తొలి ప్రయోగం వైఫల్యం  

ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ యొక్క తొలి ప్రయోగం (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ-డి1 /ఈఓఎస్-02) శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ స్పేస్ సెంటర్ నుండి 7 ఆగస్టు 2022న జరిగింది. ఈ ప్రయోగం యొక్క లక్ష్యం  ఈఓఎస్-02 ఉపగ్రహాన్ని 37.21 డిగ్రీల వాలుతో,  356.2 కి.మీ వృత్తాకార కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెట్టడం.  దీనితో పాటు, ప్రైవేట్ అంతరిక్ష కంపెనీలను ప్రోత్సహించడానికి  ఏర్పరచిన కొత్త నోడల్ ఏజెన్సీ  'ఇన్-స్పేస్' (ఇండియన్ నేషనల్ స్పేస్ ప్రమోషన్ అండ్ ఆథరైజేషన్ సెంటర్)  అనుమతించిన  ఆజాదిశాట్ అనే విద్యార్థి ఉపగ్రహం కూడా ప్రయోగించబడింది.   

అయితే,  అన్ని ఘన ఇంధన  దశల యొక్క పనితీరు సాధారణంగా ఉన్నప్పటికీ, వేగంలో లోపం కారణంగా  అత్యంత దీర్ఘవృత్తాకార అస్థిర కక్ష్యలోకి ప్రయోగించబడింది.  ఆ కారణంగా ఈ ప్రయోగం విఫలమైయింది. 

తొలి ప్రయోగం వైఫల్య కారణాన్ని స్పష్టంగా గుర్తించిన  నిపుణుల బృందం కొన్ని దిద్దుబాటు చర్యలను సూచించింది.  తదనుగుణంగా, ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ ని రెండవ ప్రయోగానికి (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ-డి2 /ఈఓఎస్-07) సిద్ధం చేశారు. ఈఓఎస్-07 ఉపగ్రహంతో  పాటు మరో రెండు  ఉపగ్రహాలను (మొత్తం బరువు 334 కిలోలు)

 కూడా ఈ ప్రయోగంలో నింగిలోకి పంపుతారు. ఈ ప్రయోగాన్ని  ఫిబ్రవరి 10న జరపడానికి ముమ్మర సన్నాహాలు జరుగుతున్నాయి.