ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ రెండవ ప్రయోగం ఫిబ్రవరి 10న జరపడానికి ముమ్మర సన్నాహాలు

భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) యొక్క స్మాల్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్ (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ), చిన్న, అతి చిన్న (సూక్ష్మ  లేదా నానో) ఉపగ్రహాల వాణిజ్య ప్రయోగ అవసరాలకు అనుగుణంగా , తక్కువ ఖర్చుతో   పారిశ్రామిక రంగం ఉత్పత్తి చేసే విధంగా రూపొందించబడింది. ఘన ఇంధనంపై పనిచేసే మూడు దశలను, ద్రవ ఇంధనంతో  పనిచేసే వెలాసిటీ ట్రిమ్మింగ్ మాడ్యూల్ (వీ.టీ.ఎం)  ను టెర్మినల్ దశను ఈ రాకెట్ కలిగి ఉన్నది.   2మీ వ్యాసం మరియు 34మీ పొడవు, సుమారు 120 టన్నుల బరువును గలిగిన  ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ, 500 కే.జీ ల బరువున్న  ఉపగ్రహాన్ని శ్రీహరికోటనుండి  నుండి 500 కి.మీ దూరంలో ప్లానార్ కక్ష్యలోకి ప్రయోగించగలదు.  తక్కువ ఖర్చుతో బహుళ ఉపగ్రహాలను ప్రయోగించే సౌలభ్యం, కనీస ప్రయోగ మౌళిక వసతులతో గిరాకీకి  అనుగుణంగా తక్కువ వ్యవధిలో ప్రయోగానికి సిద్ధం చేసే వీలు వంటి  వివిధ ప్రయోజనాలే  ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ ప్రత్యేకతలు. 

తొలి ప్రయోగం వైఫల్యం  

ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ యొక్క తొలి ప్రయోగం (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ-డి1 /ఈఓఎస్-02) శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ స్పేస్ సెంటర్ నుండి 7 ఆగస్టు 2022న జరిగింది. ఈ ప్రయోగం యొక్క లక్ష్యం  ఈఓఎస్-02 ఉపగ్రహాన్ని 37.21 డిగ్రీల వాలుతో,  356.2 కి.మీ వృత్తాకార కక్ష్యలోకి ప్రవేశపెట్టడం.  దీనితో పాటు, ప్రైవేట్ అంతరిక్ష కంపెనీలను ప్రోత్సహించడానికి  ఏర్పరచిన కొత్త నోడల్ ఏజెన్సీ  'ఇన్-స్పేస్' (ఇండియన్ నేషనల్ స్పేస్ ప్రమోషన్ అండ్ ఆథరైజేషన్ సెంటర్)  అనుమతించిన  ఆజాదిశాట్ అనే విద్యార్థి ఉపగ్రహం కూడా ప్రయోగించబడింది.   

అయితే,  అన్ని ఘన ఇంధన  దశల యొక్క పనితీరు సాధారణంగా ఉన్నప్పటికీ, వేగంలో లోపం కారణంగా  అత్యంత దీర్ఘవృత్తాకార అస్థిర కక్ష్యలోకి ప్రయోగించబడింది.  ఆ కారణంగా ఈ ప్రయోగం విఫలమైయింది. 

తొలి ప్రయోగం వైఫల్య కారణాన్ని స్పష్టంగా గుర్తించిన  నిపుణుల బృందం కొన్ని దిద్దుబాటు చర్యలను సూచించింది.  తదనుగుణంగా, ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ ని రెండవ ప్రయోగానికి (ఎస్.ఎస్.ఎల్.వీ-డి2 /ఈఓఎస్-07) సిద్ధం చేశారు. ఈఓఎస్-07 ఉపగ్రహంతో  పాటు మరో రెండు  ఉపగ్రహాలను (మొత్తం బరువు 334 కిలోలు)

 కూడా ఈ ప్రయోగంలో నింగిలోకి పంపుతారు. ఈ ప్రయోగాన్ని  ఫిబ్రవరి 10న జరపడానికి ముమ్మర సన్నాహాలు జరుగుతున్నాయి. 

ధృవ స్పేస్ రూపొందించిన థైబోల్ట్-1 మరియు థైబోల్ట్-2 భారత్ లో తయారైన తొలి ప్రైవేట్ ఉపగ్రహాలు

నవంబర్ 26, 2022 న జరిగిన పీ.ఎస్.ఎల్.వీ-సీ54 ప్రయోగంలో హైదరాబాద్‌కు చెందిన ధృవ స్పేస్ స్వయంగా రూపొందించిన సూక్ష్మ (నానో) ఉపగ్రహాలు థైబోల్ట్-1 మరియు థైబోల్ట్-2 ల‌ను, మిగిలిన 2 ఉపగ్రహాలతో  పాటు జయప్రదంగా నిర్ణీత కక్ష్యలోకి పంపబడ్డాయి.  ఇవి, భారత్ లో ప్రైవేట్ రంగం  తయారు చేసిన తొలి  ఉపగ్రహాలు. 

తక్కువ డేటా రేట్ కమ్యూనికేషన్ కోసం థైబోల్ట్-1 మరియు థైబోల్ట్-2 ఉపయోగ పడతాయి. పొలాలలో నేల పర్యవేక్షణ మరియు పంట నాణ్యత, పైప్‌లైన్‌ల లీకేజీలను గుర్తించి తక్షణమే తెలియజేయడం, వాహన పార్కింగ్ స్థలాల లభ్యత, సరఫరా గొలుసు (సప్లై చైన్) పర్యవేక్షణ, ఫారెస్ట్‌ ఫైర్ డిటెక్షన్ కోసం రిమోట్ లొకేషన్‌లతో కనెక్ట్ చేయడం వంటి తక్కువ డేటా రేట్ కమ్యూనికేషన్‌ అవసరాలకు ఈ సూక్ష్మ ఉపగ్రహాలను ఉపయోగించుకోవచ్చు.

అంతరిక్ష రంగంలో ఇస్రో గొప్ప ప్రగతిని సాధించింది.అయితే వాణిజ్యపరంగా శాటిలైట్లను తయారు చేసే సంస్థలు మా దగ్గర లేవు’’ అని ధ్రువ స్పేస్ వ్యవస్థాపక బృందం సభ్యుడు చైతన్య దొర సూరపురెడ్డి అన్నారు.

థైబోల్ట్ ఉపగ్రహం 

 "మేము మా ఉపగ్రహాలను పాశ్చాత్య దేశాలలో నిర్మించిన వాటి కంటే చాలా రెట్లు తక్కువ ఖర్చుతో తయారు చేసాము. తద్వారా ప్రపంచ అంతరిక్ష మార్కెట్‌లో భారతదేశం యొక్క గిరాకీ పెరుగుతుంది"  అని ధ్రువ స్పేస్ వ్యవస్థాపక బృందం సభ్యుడు చైతన్య దొర సూరపురెడ్డి అన్నారు.

ధృవ స్పేస్ ప్రమోటర్లు సంజయ్ నెక్కంటి, కృష్ణ తేజ పెనమకూరు,
అభయ్ ఏగూర్ మరియు చైతన్య దొర సూరపురెడ్డి.

ధృవ స్పేస్‌ను 2012లో సంజయ్ నెక్కంటి స్థాపించారు. 2010లో ప్రారంభించబడిన స్టడ్‌శాట్‌ను నిర్మించిన హైదరాబాద్ మరియు బెంగళూరులోని ఏడు ఇంజనీరింగ్ కళాశాలల విద్యార్థులలో ఇతను ఒకడు. 2019లో, ఆయన స్నేహితులు కృష్ణ తేజ, అభయ్‌, చైతన్య దొర  చేరారు.  

ప్రైవేట్ అంతరిక్ష కార్యక్రమంలో మరో మైలు రాయి - ప్రైవేట్ రంగ తొలి రాకెట్ ప్రయోగ వేదిక మరియూ నియంత్రణ కేంద్రం ప్రారంభం

నవంబర్ 28, 2022: మన దేశ ప్రైవేట్ అంతరిక్ష పరిశోధన రంగ అంకుర సంస్థలలో (స్టార్ట్-అప్) ప్రముఖ మైనది అగ్నికుల్ కాస్మోస్. ఈ సంస్థ శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ స్పేస్ సెంటర్ (SDSC) షార్‌లో, త్వరలో ప్రయోగించబోయే తమ అగ్నిబాణ్ రాకెట్ కొరకు ప్రయోగ వేదిక (లాంచ్‌ప్యాడ్) ను మరియూ నియంత్రణ కేంద్రాన్ని (మిషన్ కంట్రోల్ సెంటర్) ఏర్పాటు చేసింది. నవంబర్ 25, 2022న ఇస్రో అద్యక్షుడు మరియూ కార్యదర్శి, అంతరిక్ష విభాగం (డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ స్పేస్ - డి.ఓ.ఎస్) శ్రీ ఎస్. సోమనాథ్ చేతులమీదుగా ప్రారంభమైన ఈ సదుపాయాలు, దేశంలో ప్రైవేట్ రంగం రూపొందించిన తొలి రాకెట్ ప్రయోగ వసతులు. వివిధ ఇస్రో కేంద్రాల డైరెక్టర్లతో పాటు ఇస్రో సీనియర్ అధికారులు కూడా ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా, శ్రీ సోమనాథ్ దేశంలోనే మొట్టమొదటి ప్రైవేట్ లాంచ్ ప్యాడ్ ఏర్పాటు చేయడం పట్ల సంతోషం వ్యక్తం చేస్తూ, ఇప్పుడు భారతదేశ ప్రైవేట్ రంగం నిర్మించిన ప్రయోగ వేదిక నుండి అంతరిక్షంలోకి రాకెట్లను పంపగలుగుతుంది.

ఇస్రో యొక్క లాంచ్ ఆపరేషన్స్ టీమ్‌లతో కలిసి పనిచేస్తూనే మా స్వంత లాంచ్‌ప్యాడ్ నుండి ప్రయోగించే సామర్థ్యాన్ని ఇస్రో & ఇన్-స్పేస్ మాకు అందింస్తున్నందుకు అగ్నికుల్  వ్యవస్థాపకులు  శ్రీనాథ్ రవిచంద్రన్ మరియూ మొయిన్ కృతజ్ఞతలు తెలుపారు. ఇస్రో తీసుకువచ్చిన కొత్త సంస్కరణలు అంతరిక్షంలోకి వెళ్లాలనే ప్రతి అంకుర సంస్థ కలను సాకారం చేస్తున్నాయని చెప్పారు.

త్వరలో లాంచ్‌ప్యాడ్ నుండి 4 కి.మీ దూరంలో లిక్విడ్ స్టేజ్ లో ద్రవ ఇంధనాన్ని నింపే కార్యక్రమ నియంత్రణా కేంద్రాని అగ్నికుల్ నిర్మించనుంది. ప్రయోగ సమయంలో కీలక  భద్రతా అంశాలను పర్యవేక్షించడం మరియు షార్ నియంత్రణ కేం సెంటర్‌తో డేటాను అగ్నికుల్ సిబ్బంది పంచు కుంటుకుంది. తమ 2-దశల రాకెట్  అగ్నిబాణ్ యొక్క తొలి ప్రయోగంలో, 100 కిలోల బరువున్న ఉపకరణాలను  (పేలోడ్‌ను) సుమారు 700 కి.మీ ఎత్తుకు తీసుకువెళ్లాలని అగ్నికుల్ భావిస్తున్నది.

రాకెట్ ప్రయోగవేదిక 

అగ్నికుల్ కాస్మోస్ గురించి

అగ్నికుల్ కాస్మోస్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్ అనేది ఇండియన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, చెన్నై (ఐ.ఐ.టి మద్రాస్) లో ప్రారంభించబడిన అంకుర సంస్థ.  దీనిని 2017లో శ్రీనాథ్ రవిచంద్రన్, ఎస్.పీ.ఎం. మొయిన్,  మరియూ  ప్రొఫెసర్ ఎస్.ఆర్. చక్రవర్తి స్థాపించారు.  ఆత్మనిర్భర్ భారత్ పథకానికి అణుగుణంగా అంతరిక్ష కార్యక్రమాలను స్వయంగా రూపొందించిన సంకేతికతతో  అభివృద్ధి చేయడమే  లక్ష్యంగా అగ్నికుల్ పురోగమిస్తున్నది. ఇస్రోతో ఒప్పందం కుదుర్చుకున్న తొలి భారతీయ కంపెనీగా నిలిచింది.  ఇన్-స్పేస్ తో  డిసెంబర్ 2020లో ఒప్పందం ప్రకారం, ఇస్రో మార్గదర్శనలో స్వంత రాకెట్లు మరియు లాంచ్‌ప్యాడ్‌ ను  అగ్నికుల్ నిర్మించింది. 

పీ..ఎస్.ఎల్వీ-సి54/ఈ.ఓ.ఎస్-6 రాకెట్ ప్రయోగం జయప్రదం - ఇస్రో ఖాతాలో మరో విజయం

నవంబర్ 26,2022: శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధవన్ అంతరిక్ష కేంద్రం (ఎస్.డీ.ఎస్.సి షార్) లోని  మొదటి ప్రయోగ వేదిక (ఫస్ట్ లాంచ్ పాడ్ - ఎఫ్.ఎల్.పి) నుండి,శనివారం, నవంబర్ 26, 2022 ఉదయం 11:56 గంటలకు పోలార్ శాటిలైట్ లాంచ్ వెహికల్ (పీ.ఎస్.ఎల్వీ)-సి54 రాకెట్ ను ఇస్రో జయప్రదంగా ప్రయోగించింది.  25 ఉదయం 10:30 గం. కు ప్రయోగం యొక్క కౌంట్ డౌన్ ప్రారంభించారు. 

ఈ ప్రయోగంలో పీ.ఎస్.ఎల్వీ రాకెట్ ఓషన్‌శాట్-2 (ఇది భూపరిశీలన ఉపగ్రహల (ఎర్త్ రిసోర్స్ శాట్లైట్, ఈ.ఓ.ఎస్) కోవకు చెందిన 6 వది, ఓషన్‌శాట్ శ్రేణిలో రెండవది) ను, మరియు ఎనిమిది సూక్ష్మ (నానో) ఉపగ్రహాలను, రెండు వేర్వేరు సూర్యానువర్తన ధృవ కక్ష్యలలోకి (సన్ సింక్రొనస్ పోలార్ ఆర్బిట్ - ఎస్.ఎస్.పీ.ఓ) ఇస్రో  జయప్రదంగా ప్రయోగించింది. ఇది పీ.ఎస్.ఎల్వీ ప్రయోగాల పరంపరలో 56వది,  మరియు 6 ఘన ఇంధన స్ట్రాపాన్లతో గూడిన  పీ.ఎస్.ఎల్వీ-ఎక్స్.ఎల్  వెర్షన్ యొక్క ప్రయోగాల పరంపరలో 24వది.  

ప్రస్తుతం సముద్రాల అధ్యయనానికి సంబంధించిన వివిధ అంశాలపై సాంకేతిక పరమైన విషయాలను పరిశీలించి సంబంధిత శాస్త్రవేత్తలకు ఓషన్‌శాట్-1  అందిస్తున్నది. ఆ సేవలను కొనసాగించటానికిగాను మెరుగైన ఉపకరణాలతో రూపొందించబడిన ఓషన్‌శాట్-2 ను పీ.ఎస్.ఎల్వీ-సి54 ప్రయోగం ద్వారా సూర్యానువర్తన ధృవ కక్ష్యలలోకి ఇస్రో పంపుతున్నది. ఓషన్‌శాట్-2 ఈ.ఓ.ఎస్-06 శ్రేణిలో మూడవ తరానికి చెందిన ఉపగ్రహం. 

మిగిలిన ఎనిమిది సూక్ష్మ ఉపగ్రహాలు: 

• భూటాన్ దేశం కోసం ఇస్రో రూపిందించిన ఐ.ఎన్.ఎస్. (INS)-2B, 

• భూ పరిశీలన కోసం సూక్ష్మీకరించిన భూ-పరిశీలన కెమెరా యొక్క సామర్థ్యాలు మరియు వాణిజ్య అనువర్తనాలను (అప్లికేషన్స్) పరీక్షించడానికి భూమి సమీప కక్ష్యలోకి పంపబడుతున్న 'ఆనంద్' నానో ఉపగ్రహం,
• ఇంటర్నెట్ ఆఫ్ థింగ్స్ (IoT) పరిజ్ఞనాన్ని పరీక్షించడం కోసం పంపబడుతున్న 'ఆస్ట్రోకాస్ట్' ఉపగ్రహాలు నాలుగు. 
• బహుళ వినియోగదారుల కోసం వేగవంతమైన సాంకేతిక ప్రదర్శన మరియు కాన్స్టెలేషన్ అభివృద్ధిని అంతరిక్షంలో పరీక్షించడం కోసం థైబోల్ట్ సూక్ష్మ ఉపగ్రహాలు రెండు. కనీస 1 సంవత్సరం పాటు నిర్దిష్ట  కార్యకలాపాలను నిర్వహించడానికి ధృవ స్పేస్ ఆర్బిటల్ డిప్లాయర్‌ వ్యవస్థను ఉపయోగించడం ద్వారా ఈ ఉపగ్రహాలు పని చేస్తాయి.